Ar-Ge'ye büyük destekler geliyor

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı" ile Ar-Ge faaliyetlerine yönelik başta vergisel teşvikler olmak üzere önemli destekler verileceğini belirtti.
Ekren, "Bu tasarıyla yenilikçiliğe odaklanmış, istihdamı gelişmiş, katma değeri yüksek ürünler üreten ve ithalata bağımlılığı olmayan, bu sayede verimliği ve rekabet gücü yüksek bir ekonomik ortam oluşturulmasına, ihracatın artırılmasına, yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesine, teşebbüsün, yenilikçiliğin ve verimliliğin teşvik edilmesine uygun bir ortam sağlanmış olacaktır" dedi.
TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu, komisyon başkanı Soner Aksoy başkanlığında toplandı. Komisyonda, "Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı" ele alındı. Burada bir sunum yapan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, rekabet gücünün uzun dönemde sürdürülebilir büyüme içinde zorunlu bir koşul olduğunu söyledi. Türkiye'de ve tüm sektörlerde uluslararası rekabet avantajı sağlayacak bir yapıya kavuşmak ve bunun için özel sektör ve kamunun stratejik işbirliği yapmasının da kaçınılmaz olduğuna işaret eden Ekren, yasanın ana felsefesinin ekonomi yönetiminin ve devletin, Türkiye'de faaliyette bulunan firmaların bölgesel ve küresel rekabete hazır olabilmeleri için rekabet halinde olduğu ülkelerle mukayeseli ve sürdürülebilir bir avantajının kurulması ve korunabilmesi için alınabilecek inisiyatifler olduğunu söyledi.
AR-GE ÇALIŞANLARI SAYISI YETERSİZ
Uluslararası rekabeti belirleyen unsurların başında teknoloji seviyesinin geldiğine işaret eden Ekren, teknoloji seviyesinin transfer edilebildiği gibi üretilmesinin zor da olsa mümkün bir süreç olduğunu belirtti. Ekren, "Temel felsefe, mümkün olduğu kadar fazla oran ve sektörde teknolojik üretimi sağlayacak ve bunu günlük hayatta uygulama olanağı sağlayacak bir ortamın oluşturulmasıdır. Ar-Ge, teknoloji ve insan kaynaklarına yapılan yatırımların verimliliği artırdığı kuşkusuzdur" dedi.
Bakan Ekren, bu yasanın aynı zamanda Ar-Ge konusunda uzmanlaşmış, bu alanda faaliyette bulunmak isteyen şirketlerde çalışan personel sayısını, üniversitelerdeki kaliteli insan gücünü ve bağımsız bilim adamlarının da doğmasına imkan sağlayacak bir sürecin de ilk adımı olduğunu vurguladı.
Ülkelerin gayrı safi yurt içi hasılalarından (GSYİH) Ar-Ge'ye ayırdıkları payın önemine de dikkat çeken Ekren, Türkiye'de GSYİH oranı ile Ar-Ge harcamalarının payının 2005'te yüzde 0.79, AB ülkelerinde ise bu oranın ortalama yüzde 1.74 olduğunu söyledi. Türkiye'de faal bir kişiye düşen tam zaman eşdeğeri Ar-Ge personeli sayısının da 2005'te 2.23 olduğunu kaydeden Erken, bunun 9.9 olan AB ortalamasının oldukça altında olduğunu dile getirdi.
Türkiye'deki Ar-Ge personelinin yüzde 30.4'ünün özel sektörde görev yaptığını, AB ülkelerinde bu oranın 2004'te yüzde 51.5 olduğunu belirten Ekren, Ar-Ge konusunda Türkiye'de hem kamu sektörünün hem de özel sektörün ciddi adımlar atması gerektiğini söyledi. Özel sektörün iş yaptığı alanlarda kamunun iş yapmaması prensibinin Ar-Ge için de geçerli olduğunu vurgulayan Ekren, mümkünse özel sektörün ağırlıklı olmasını istediklerini kaydetti.
AK Parti döneminde Ar-Ge'ye ayrılan bütçe payında önemli gelişmeler olduğunu ifade eden Ekren, TÜBİTAK'a 2002'de Hazine'den yapılan yardım miktarının 100.8 milyon YTL iken, 2005'de 675.4 milyon YTL'ye, 2006'da 768.4 milyon YTL'ye, 2007'de de 772 milyon YTL'ye yükseldiğini söyledi.
TASARININ KAPSAMI VE GETİRDİKLERİ
Bakan Ekren, bu kanun tasarısıyla Türkiye'deki teknoloji geliştirme bölgeleri, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Teknoloji Serbest Bölgesi, 50'den fazla Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge Merkezleri, minimum Ar-Ge personeli çalıştırma koşulu aranmaksızın uygun bulunan Ar-Ge projeleri, birden fazla şirketin daha fazla katma değer üretmeye yönelik rekabet öncesi işbirliği projesi, teknoloji alanında orijinal bir fikri olan ancak bu fikri hayata geçirmek için sermayeye ihtiyaç duyan ve teknik alanda eğitim görmüş kişilere verilecek tekno-girişim sermayesine ilişkin destek ve teşvikleri düzenlediğini anlattı.
Kanun tasarısı kapsamında yatırımcılara herhangi bir sektör ya da faaliyet kolu ayrımı yapılmaksızın 2023 yılına kadar sağlanması öngörülen destek ve teşvikleri de sıralayan Erken, şunları kaydetti: "2023 yılı kritik bir yıl. Önceki hükümetlerin ve bizim de 2023 yılındaki temel hedefimiz Türkiye ekonomisinin dünyanın ilk 10 ekonomisine girmesini başarmaktır. Bunun da en hızlı sağlanacak temel enstrümanı teknoloji, Ar-Ge ve yatırımların önünü açmak ve onlara uygun ortamı hazırlamaktır. Bu çerçevede yapılacak Ar-Ge harcamalarının yüzde 100'ü yapıldığı yılda ve ayrıca amortisman yoluyla da amortisman süresince vergi matrahından düşülecektir. Böylece Ar-Ge harcamalarının yüzde 200'ünün vergi matrahından indirilmesi de mümkün olacaktır. Ayrıca büyük miktarda Ar-Ge yapma imkanı olan firmaların Ar-Ge harcamalarını her yıl biraz daha artırmalarını teşvik etmek amacıyla, 500'den fazla Ar-Ge personeli çalıştıran işletmelerin her yıl bir yıl öncesine göre ilave olarak yaptıkları Ar-Ge harcamasının yarısının daha vergi matrahından indirilmesine olanak sağlanmaktadır. Böylece, örneğin Ar-Ge harcamaları her yıl bir önceki yıla göre yndn aynı zamanda Ar-Ge konusunda uzmanlaşmış, bu alandüzde 50 artıran bir firmanın vergi matrahından indirebileceği tutar, Ar-Ge harcamalarının yüzde 225'ine ulaşması mümkün olacaktır. Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin yüzde 80'inin, doktoralı olanlarda ise yüzde 90'ının alınmasından vazgeçilecektir. Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primlerinin işveren hissesinin yarısı, 5 yıl süreyle bütçeden karşılanacaktır. Teknoloji alanında orijinal bir fikri olan ancak bu fikri hayata geçirmek için bir miktar sermayeye ihtiyaç duyan ve teknik alanda eğitim görmüş kişilere, teminat aranmaksızın 100 bin YTL'ye kadar tekno-girişim sermayesi desteği sunulacaktır. Ar-Ge faaliyetleriyle ilgili düzenlenecek kağıtlardan damga vergisi alınmayacaktır. Teknoparklardaki mevcut vergisel teşviklere ilave olarak buralarda çalışan Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanacak sigorta primi, işveren hissesinin yarısı da bütçeden karşılanacaktır. Asgari 50 adet Ar-Ge personeli çalıştırma şartı taşımasa bile Ar-Ge harcaması yapan tüm işletmelerin yaptıkları harcamanın yüzde 100'ü vergi matrahından düşülecektir."
AR-GE'YE AYRILAN PAY ARTIRILACAK
Hazırlanan söz konusu kanun tasarısıyla sürdürülebilir büyümenin sağlanması ve mukayeseli rekabet avantajının devamının amaçlandığını belirten Ekren, Ar-Ge faaliyetlerinin GSYİH içindeki payının yükseltilmesini amaçladıklarını ve 2013'te hedefin yüzde 2 olarak planlandığını söyledi. Ekren, katma değeri yüksek mal ve hizmet üretiminin artırılması, verimliliğin artırılarak üretim maliyetlerinin düşürülmesi, araştırmacı ve nitelikli işgücü istihdamının desteklenmesi, yurt dışındaki Türk araştırmacıların yurt içinde istihdam edilmesi, Ar-Ge kapsamındaki doğrudan yabancı yatırımların ülkeye girişinin hızlanması ve rekabet öncesi işbirliği projelerinin geliştirilmesi ve teşvik edilmesinin de hedeflendiğini söyledi.
Ekren, "Bu tasarıyla yenilikçiliğe odaklanmış istihdamı gelişmiş, katma değeri yüksek ürünler üreten ve ithalata bağımlılığı olmayan, bu sayede verimliliği ve rekabet gücü yüksek bir ekonomik ortam oluşturulmasına, ihracatın artırılmasına, yenilikçilik kapasitesinin geliştirilmesine, teşebbüsün, yenilikçiliğin ve verimliliğin teşvik edilmesine uygun bir ortam sağlanmış olacaktır" diye konuştu.